Điều trị giảm đau sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình là hết sức cần thiết đối với bệnh nhân. Các bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng của từng người bệnh để đưa ra phác đồ điều trị giảm đau sau phẫu thuật hiệu quả nhất. 

Tại sao phải điều trị giảm đau sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình?

Những cơn đau sau phẫu thuật chính là điều khiến cho hầu hết tất cả người bệnh chuẩn bị thực hiện phẫu thuật đều lo sợ. Điều này có thể gây ảnh hưởng tới tâm lý của bệnh nhân, từ đó ảnh hưởng tới các cơ quan như: hô hấp, tuần hoàn, nội tiết, gây ức chế hệ miễn dịch của cơ thể.

Điều trị giảm đau sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình không chỉ đơn giản là giúp cho bệnh nhân giảm bớt những cơn đau trên cơ thể mà còn liên quan tới đạo đức nghề nghiệp của bác sĩ. Các bác sĩ sẽ không thể thờ ơ trước những cơn đau của bệnh nhân và họ sẽ tìm ra các phương pháp phù hợp để giúp đỡ cho bệnh nhân.

Nếu như người bệnh không được điều trị giảm đau sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình hiệu quả, kịp thời sẽ có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm, thậm chí là dẫn tới tử vong. Trường hợp cơn đau chuyển sang đau mạn tính thì người bệnh sẽ phải chịu những cơn đau dai dẳng, kéo dài dẫn tới chất lượng cuộc sống bị giảm sút.  Chính vì thế, việc giảm đau sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình là hết sức cần thiết và quan trọng trong việc điều trị.

Giảm đau sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình hiệu quả sẽ giúp cho người bệnh nhanh chóng phục hồi, vận động sớm, giảm thời gian nằm viện và giảm chi phí khám chữa bệnh. Theo đó, bệnh nhân sẽ nhanh chóng quay trở lại cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, đảm bảo chất lượng cuộc sống sau khi phẫu thuật.

Đánh giá mức độ cơn đau sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình

Trên thực tế, không phải bệnh nhân nào cũng gặp phải cơn đau sau khi phẫu thuật và mức độ cơn đau của một người bệnh cũng có sự khác nhau. Do đó, việc đánh giá mức độ cơn đau sẽ giúp cho bác sĩ xây dựng được phác đồ điều trị giảm đau sau phẫu thuật hiệu quả.

Tùy vào từng vị trí phẫu thuật chỉnh hình, mức độ cơn đau của bệnh nhân có thể khác nhau. Ngoài ra, mức độ cơn đau cũng phụ thuộc vào cơ địa, sức chịu đựng và tâm lý của người bệnh. Theo số liệu thống kê của Bệnh viện Chỉnh hình và Phục hồi chức năng Tam Điệp, có khoảng 15% bệnh nhân cảm thấy vô cùng đau đớn sau phẫu thuật, 15% bệnh nhân cảm thấy không đau hoặc ít đau sau phẫu thuật tương tự.

Để đánh giá chính xác mức độ của cơn đau, bác sĩ điều trị thường sử dụng các dụng cụ như: Thước EVA hoặc dùng thang điểm số để nhận biết mức độ đau.

Những biến chứng sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình do quá đau đớn

Sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình, nếu những cơn đau không được điều trị kịp thời sẽ có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong. Cơn đau sau phẫu thuật có thể gây ra tình trạng rối loạn ở những cơ quan sau đây: 

• Hệ nội tiết: Thay đổi phóng thích nhiều hormone, tăng đường huyết, giảm trọng lượng, tiêu cơ, hệ miễn dịch của người bệnh suy giảm và vết thương do phẫu thuật khó lành hơn.
• Hệ tiêu hóa: Giảm thời gian làm rỗng dạ dày, giảm nhu động ruột. Bệnh nhân dễ chán ăn, có thể liệt ruột hoặc bị táo bón.
• Hệ hô hấp: Hạn chế hô hấp làm tăng nguy cơ xẹp phổi, giảm thể tích phổi, viêm phổi.
• Tim mạch: Co mạch hệ thống hoặc bị co mạch vành, tăng huyết áp, dễ gây nhồi máu cơ tim cấp.
• Tâm sinh lý: Đau đớn kéo dài cũng ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý của người bệnh. Họ luôn cảm thấy lo lắng, sợ hãi cơn đau, rối loạn giấc ngủ và gặp phải các hội chứng rối loạn sau chấn thương.
• Hệ cơ xương khớp: Co thắt cơ, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của người bệnh, yếu cơ và gây mệt mỏi kéo dài cho người bệnh.
• Hệ bài tiết: Đau đớn gây giảm trương lực bàng quang và niệu đạo có thể dẫn đến bí tiểu.

Cách giảm đau sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình hiệu quả

Điều trị giảm đau sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình là hết sức cần thiết và cần phải thực hiện sau hầu hết tất cả các ca phẫu thuật. Tuy nhiên, tùy vào từng mức độ khác nhau của cơn đau mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Điều trị giảm đau sau phẫu thuật bằng đường uống

Đối với những trường hợp phẫu thuật nhỏ, ít đau sau phẫu thuật, bác sĩ thường chỉ định sử dụng thuốc giảm đau dạng uống. Thuốc giảm đau đường uống được sử dụng đối với bệnh nhân phẫu thuật có thể ra về trong ngày.

Paracetamol là loại thuốc giảm đau được sử dụng phổ biến nhất. Tác dụng của thuốc là giảm đau, hạ sốt và mọi lứa tuổi đều có thể sử dụng. Các loại thuốc giảm đau chống viêm không steroid sử dụng nhiều trong các phẫu thuật răng hàm mặt, phẫu thuật xương, phẫu thuật sản khoa. Tác dụng của những loại thuốc này là giảm đau, chống sưng nề vết mổ nên thường được sử dụng rộng rãi sau mổ. Tuy nhiên, các loại thuốc giảm đau kháng viêm thường có tác dụng phụ gây viêm loét dạ dày, một số thuốc bị chống chỉ định trên bệnh nhân mắc bệnh tim mạch và trẻ em dưới 12 tuổi. Do đó, cần cân nhắc giữa lợi và hại trước khi sử dụng.

Những dẫn chất có tác dụng giảm đau trung ương thường được phối hợp với paracetamol để tăng tác dụng giảm đau như: codein, cafein, tramadol. Bên cạnh đó, Morphin đường uống chậm cũng là một trong những thuốc giảm đau thường được sử dụng trong điều trị giảm đau sau mổ.

Điều trị giảm đau sau phẫu thuật sử dụng thuốc ngoài đường uống

Ngoài đường uống có thể giảm đau sau phẫu thuật chấn thương bằng đường tĩnh mạch đối với các thuốc giảm đau không thuộc họ morphin như paracetamol và thuốc giảm đau kháng viêm không chứa steroid (NSAID), có thể kết hợp sử dụng morphin trong trường hợp đau nhiều.

Sử dụng các loại thuốc thuộc họ morphin (Morphin, Fentanyl, Sufentanil, Remifentanyl) đường truyền tĩnh mạch sử dụng kỹ thuật giảm đau bệnh nhân tự kiểm soát (PCA), liều lượng thuốc được truyền đều đặn để đảm bảo giảm đau hoàn toàn, liên tục, người bệnh có thể tự bấm nút để bơm thêm một lượng thuốc đã được cài đặt sẵn để giảm đau ngay lúc thấy đau tăng lên. Tuy nhiên, Phương pháp tiêm thuốc giảm đau vào bắp của bệnh nhân hiện không còn được khuyến khích sử dụng nữa vì gây đau và có thể tạo khối máu tụ sau tiêm cho bệnh nhân.

Giảm đau sau phẫu thuật bằng cách gây tê ngoài màng cứng

Phương pháp giảm đau bằng cách gây tê ngoài màng cứng ngày càng được nhiều bác sĩ sử dụng. Bằng cách lưu catheter ngoài màng cứng 48 đến 72 giờ, bác sĩ có thể truyền thuốc tê liên tục để giảm đau sau mổ kéo dài. Theo đánh giá đây chính là phương pháp giảm đau hiệu quả nhất sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình, đặc biệt khi bệnh nhân ho, di chuyển hay vận động đều không gây đau đớn. Việc sử dụng các thuốc họ morphin để truyền ngoài màng cứng có thể gây tác dụng phụ như: ngứa, buồn nôn, bí tiểu.

Giảm đau bằng cách gây tê đám rối thần kinh, gây tê thần kinh ngoại vi, gây tê thân thần kinh như: tê đám rối thần kinh cánh tay, tê thần kinh quay, thần kinh trụ, thần kinh ngồi, thần kinh đùi, thần kinh chày, thần kinh thẹn… Còn có các kỹ thuật gây tê vùng phức tạp đòi hỏi kỹ thuật cao như: tê mặt phẳng cơ dựng sống để giảm đau trong các phẫu thuật vùng ngực, kể cả mổ tim hở, tê cơ thắt lưng chậu giảm đau vùng bụng dưới, tê cơ vuông thắt lưng giảm đau sau mổ đẻ và mổ vùng bụng dưới…. Gây tê vùng được thực hiện dưới hướng dẫn siêu âm và máy dò thần kinh đảm bảo chính xác, an toàn và hiệu quả cao.

Trên đây là một số cách giảm đau sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình mà các Bác sĩ tại Bệnh viện Chỉnh hình và Phục hồi chức năng Tam Điệp muốn chia sẻ tới các bạn. Ngoài các phương pháp trên cũng có một số phương pháp được sử dụng phổ biến khác như: dùng thuốc giảm đau đặt hậu môn, thuốc dán trên da, tiêm thuốc tê vào ổ khớp, đặt catheter truyền thuốc tê vào vết mổ ngay trước khi đóng vết mổ… Đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo của chúng tôi để nắm thêm nhiều kiến thức hữu ích khác nhé!